Kalendarz szczepień jest dokumentem zawierającym informacje o zalecanych terminach szczepień przeciwko chorobom zakaźnym, które występują w populacji, w zależności od wieku dziecka. Kalendarz ten jest dostosowany do polskiej rzeczywistości i zawiera szczepienia zalecane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) i Światowy Program Szczepień (WPS). W Polsce kalendarz szczepień obowiązujący w 2021 roku został oficjalnie zatwierdzony przez Ministra Zdrowia i obejmuje szczepienia przed 14. rokiem życia.

Kalendarz szczepień u dzieci jest dostosowany do wieku dziecka i okresu, w którym rozwija się jego system odpornościowy. Pierwsze szczepienia przeciw chorobom zakaźnym wykonywane są w okresie noworodkowym i trwają do 14 roku życia. W zależności od wieku, dzieci powinny zostać zaszczepione przeciwko chorobom, takim jak:

Wiek 0-2 miesiące:

• WZW typu B
• błonica, tężec, krztusiec
• Haemophilus influenzae typu B (Hib)
• grypa typu B (HBV)
• zapalenie opon mózgowych

Wiek 2-5 miesięcy:

• błonica, tężec, krztusiec
• polio
• pneumokoki (PCV)

Wiek 6-12 miesięcy:

• WZW typu B
• odrę, świnkę, różyczkę (MMR)
• pneumokoki (PCV)

Wiek 1-2 lata:

• ospa wietrzna (VAR)

Wiek 2-3 lata:

Nie ma obowiązkowych szczepień

Wiek 3-5 lat:

• ospa wietrzna (VAR)
• Błonica, tężec, krztusiec (DTP)
• Polio (OPV/IPV)
• grypa sezonowa (w sezonie jesienno-zimowym)

Wiek 6-13 lat:

• Błonica, tężec, krztusiec (DTP)
• Polio (OPV/IPV)
• grypa sezonowa (w sezonie jesienno-zimowym)

Wiek 14 lat:

• Błonica, tężec (Td) - przypominające

W Polsce obowiązkowe szczepienia dla dzieci zostały wprowadzone zgodnie z ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi z 2008 roku. Dzieci muszą być zaszczepione przeciwko następującym chorobom:

Błonica, tężec i krztusiec (DTP)

To trzy w jednym szczepienie zapewniające ochronę przed trzema chorobami zakaźnymi: błonicą, tężcem i krztuścem. Szczepienie to jest podawane w okresie noworodkowym, a następnie wymaga przypominania co kilka lat.

Polio (OPV/IPV)

Szczepienie przeciwko polio zapewnia ochronę przed chorobą Heinego-Medina. Powinno być podawane w okresie noworodkowym i przypominane co kilka lat.

WZW Typ B

To szczepienie zapobiega infekcji Haemophilus influenzae typu B, która może prowadzić do poważnych chorób, takich jak zapalenie płuc czy meningokokowe zapalenie mózgu. Szczepienie to jest podawane w okresie noworodkowym.

Grypa sezonowa (w sezonie jesienno-zimowym)

Szczepienie przeciwko grypie może pomóc w zapobieganiu chorobie u dzieci, zwłaszcza tych zwiększonego ryzyka powikłań.

Oprócz obowiązkowych szczepień, istnieją też szczepienia dodatkowe, które dzieci mogą otrzymać. Istnieją na przykład szczepienia przeciwko rotawirusom, które są przyczyną chorób żołądkowo-jelitowych u niemowląt i dzieci. Warto także wziąć pod uwagę szczepienia przygotowujące do wyjazdów za granicę do krajów o wysokim ryzyku chorób zakaźnych, takich jak malarii, żółta febra itp.

Przede wszystkim należy skonsultować harmonogram szczepień z pediatrą i zwrócić uwagę na daty szczepień, rodzaj szczepienia, a także rodzaj preparatu i dawkę. Ważne, aby dziecko przed szczepieniem było zdrowe i nie przejawiało objawów infekcji. W dniu szczepienia należy przynieść ze sobą książeczkę szczepień dziecka, która wzbogacana jest o kolejne szczepienia. Należy pamiętać, że każde dziecko jest inne i inaczej reaguje na szczepienia - ważne, aby zachować spokój oraz pocieszające słowa i gesty dla dziecka.

Wprowadzenie do kalendarza szczepień dziecka, to proces, który wymaga czasu i uporządkowanej procedury. Wraz z postępem diagnostyki i leczenia chorób zakaźnych, kalendarz ten ulega zmianie, należy więc śledzić jego aktualizacje. Dobrym kierunkiem jest skonsultowanie planu szczepień z pediatrą, który prowadzi stałą opiekę nad dzieckiem.

Przepisy dotyczące szczepień obowiązkowych różnią się w zależności od kraju i zmieniają się z czasem. Co więcej, obowiązkowe szczepienia mogą różnić się w zależności od grupy wiekowej, stanu zdrowia i innych czynników. Dlatego ważne jest, aby zawsze sprawdzić aktualne przepisy dotyczące szczepień w swoim kraju lub regionie.

Ogólnie rzecz biorąc, w wielu krajach istnieją obowiązkowe szczepienia dla dzieci, które są finansowane przez państwo i dostępne bezpłatnie. Przykłady takich szczepień obejmują ochronę przed chorobami takimi jak:

1. Dziewięć szczepień przeciwko różnym chorobom zakaźnym, w tym odrze, śwince i różyczce (MMR), błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTPa), oraz innym chorobom, takim jak polio i wirusowe zapalenie wątroby typu B (HBV).
2. Szczepienia przeciwko wirusowi HPV (wirusowi brodawczaka ludzkiego) dla dziewcząt i chłopców w celu ochrony przed rakiem szyjki macicy i innymi nowotworami związanymi z HPV.
3. Szczepienia przeciwko grypie dla pewnych grup ryzyka, takich jak osoby starsze, dzieci i osoby z chorobami przewlekłymi.
4. Szczepienia przeciwko pneumokokom dla niemowląt i osób starszych w celu ochrony przed infekcjami układu oddechowego.
5. Szczepienia przeciwko ospie wietrznej dla dzieci.

Jednak przepisy dotyczące szczepień obowiązkowych mogą się zmieniać, a dostępność i zakres bezpłatnych szczepień mogą różnić się w zależności od regionu. Dlatego zawsze warto skonsultować się z lokalnymi organami zdrowia publicznego lub lekarzem, aby uzyskać najświeższe informacje dotyczące obowiązkowych szczepień i dowiedzieć się, które z nich są dostępne bezpłatnie.

Warto podkreślić, że szczepienia są ważnym narzędziem w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych i ochronie zdrowia publicznego, dlatego rząd często zachęca do ich podawania i podejmuje środki, aby uczynić je dostępnymi dla jak największej liczby osób.