Nieznane są dokładne przyczyny raka jelita grubego, jednak istnieją czynniki, które mogą zwiększyć ryzyko rozwoju nowotworu. Wśród nich są:

• Genetyka – Obecność mutacji genetycznych zwiększa ryzyko wystąpienia raka jelita grubego, zwłaszcza u osób z rodzinami, w których występowały przypadki raka jelita grubego lub raka jelita cienkiego.
• Wiek – Ryzyko zachorowania na raka jelita grubego wzrasta po 50 roku życia.
• Niezdrowy styl życia – Dieta, która jest bogata w tłuszcze nasycone i uboga w błonnik, a także brak regularnej aktywności fizycznej i otyłość, zwiększają ryzyko rozwoju raka jelita grubego.
• Zapalne choroby jelit – Takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego, mogą zwiększyć ryzyko rozwoju raka jelita grubego.

Objawy raka jelita grubego zależą od stopnia zaawansowania choroby. Wczesne stadium raka jelita grubego najczęściej nie daje objawów i jest diagnozowane podczas regularnej kolonoskopii. Jednak gdy choroba się rozwija, pojawiają się pewne oznaki, takie jak:

W początkowym stadium choroby, objawy mogą być minimalne lub całkowicie nieobecne. W niektórych przypadkach, niewielkie ilości krwi w stolcu lub ciemna krew w wyniku krwawienia wewnętrznego mogą być pierwszymi oznakami raka jelita grubego.

Wraz z rozwojem choroby, objawy raka jelita grubego mogą stać się bardziej wyraźne, takie jak:

• Ból brzucha, który jest często nieuzasadniony lub niezmieniający się przez dłuższy czas,
• Nudności lub wymioty,
• Utrata masy ciała, której przyczyna nie jest jasna,
• Uczucie zmęczenia lub osłabienia,
• Zmiana rytmu wypróżnień,
• Problemy z wypróżnieniem, w tym zaparcia.

Często w stadium trzecim choroby, nowotwór zdążył się już rozprzestrzenić poza jelitem. Objawy raka jelita grubego są już bardziej wyraźne, takie jak:

• Ból brzucha i dyskomfort,
• Zmiany w rytmie wypróżnień,
• Utrata masy ciała bez zmniejszenia spożywanych posiłków,
• Krwawienie podczas wypróżniania.

W stadium czwartym choroby, rak rozprzestrzenił się na inne części ciała, np. wątrobę, płuca czy kości. Objawy raka jelita grubego są wtedy już bardzo wyraźne i obejmują:

• Ból lub dyskomfort w brzuchu,
• Utrata masy ciała,
• Trudności w oddychaniu,
• Żółtaczka (żółtanie skóry i białek oczu),
• Opuchnięte węzły chłonne,
• Krew w stolcu.

Jeśli doświadczasz któregokolwiek z tych objawów, powinieneś jak najszybciej skonsultować się z lekarzem lub przeprowadzić badanie przesiewowe w celu wykrycia nowotworu jelita grubego.

Jeśli podejrzewasz u siebie obecność guza jelita grubego lub masz objawy, które sugerują chorobę, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Lekarz przeprowadzi dokładny wywiad medyczny i przeprowadzi badania w celu diagnozy choroby.

Badania przesiewowe dla raka jelita grubego zalecane są dla wszystkich osób powyżej 50 roku życia, a dla osób z rodzinami, w których występuje choroba - najczęściej już od 40 roku życia. Najczęściej stosowaną metodą badania jest kolonoskopia, która pozwala na dokładne obejrzenie wnętrza jelita grubego i w razie potrzeby pobranie próbki tkanek.

Najlepszą metodą profilaktyki raka jelita grubego jest zachowanie zdrowego stylu życia, w tym:

• Dieta bogata w warzywa, owoce i produkty pełnoziarniste, a uboga w tłuszcze nasycone,
• Regularna aktywność fizyczna,
• Niepalenie papierosów i unikanie nadmiernej ekspozycji na dym tytoniowy.

Leczenie raka jelita grubego zależy od stadium choroby i ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Chirurgiczne usunięcie części jelita jest najczęściej stosowaną metodą leczenia dla raka jelita grubego w początkowych stadiach choroby. W zaawansowanych przypadkach stosuje się radioterapię, chemioterapię, a także terapię biologiczną i immunologiczną.

Diagnostyka raka jelita grubego jest kluczowym elementem w wykrywaniu i leczeniu tej choroby. Jednym z podstawowych badań diagnostycznych jest kolonoskopia, podczas której lekarz przeprowadza wizualną inspekcję jelita grubego za pomocą elastycznego endoskopu. Kolonoskopia umożliwia wykrycie obecności guzów, polipów lub innych zmian w błonie śluzowej jelita. Dodatkowo, pacjenci mogą być poddani badaniu tomografii komputerowej (TK) jelita grubego, które dostarcza obrazów przekrojowych i trójwymiarowych, pozwalających na ocenę stopnia zaawansowania choroby. Istnieje również dostępna metoda badania jelita grubego za pomocą testu na krew utajoną w stolcu. Wynik dodatni może wskazywać obecność raka jelita grubego lub innych chorób. W zależności od wyników tych badań, lekarz może zdecydować o dalszym postępowaniu diagnostycznym lub leczniczym. Wczesne wykrycie raka jelita grubego jest kluczowe dla szans powodzenia leczenia, dlatego regularne wykonywanie badań diagnostycznych jest istotne, zwłaszcza u osób z czynnikami ryzyka. 

Profilaktyka raka jelita grubego jest kluczowa dla zachowania zdrowia i uniknięcia poważnych powikłań. Najważniejszą metodą profilaktyki jest badanie kolonoskopowe, które pozwala wykryć zmiany przedrakowe lub wcześniejsze stadia raka jelita grubego. Badanie to powinno być przeprowadzane regularnie, co kilka lat, szczególnie po 50 roku życia. W przypadku wykrycia jakiejkolwiek nieprawidłowości, takiej jak polipy czy guzy, może być konieczne ich usunięcie lub dalsze badania. Istnieją również inne metody profilaktyki, takie jak testy na krew utajoną w stolcu, które mogą wskazywać na obecność raka jelita grubego. Ważne jest również prowadzenie zdrowego trybu życia, obejmującego aktywność fizyczną, zrównoważoną dietę bogatą w warzywa i owoce oraz unikanie palenia tytoniu i nadmiernej konsumpcji alkoholu. Wczesne wykrywanie i odpowiednia profilaktyka raka jelita grubego może znacznie zwiększyć szanse na wyleczenie i poprawę jakości życia. 

Leczenie raka jelita grubego jest złożonym procesem, który zwykle obejmuje chirurgię, chemioterapię i radioterapię. Chirurgia jest najczęściej stosowanym sposobem leczenia i polega na usunięciu guza oraz części jelita grubego. Jeśli rak rozprzestrzenił się na inne części ciała, często konieczne jest również usunięcie innych narządów lub tkanek. Chemioterapia jest stosowana przed operacją w celu zmniejszenia rozmiaru guza i po operacji w celu zniszczenia ewentualnych pozostałych komórek nowotworowych. Radioterapia jest stosowana w przypadku, gdy rak rozprzestrzenił się do okolicznych tkanek lub w celu zmniejszenia ryzyka nawrotu. Leczenie raka jelita grubego może być skomplikowane i wymaga współpracy wielu specjalistów, takich jak chirurdzy, onkolodzy, radiolodzy i pielęgniarki. Wczesne wykrycie raka jelita grubego jest kluczowe dla skuteczności leczenia, dlatego zaleca się regularne badania przesiewowe, zwłaszcza dla osób powyżej 50 roku życia.