mgr Bożena Heller
autor artykułuCzym są ftalany i w jaki sposób mogą nam szkodzić te wszechobecne chemikalia?
Ftalany to sole, a także estry kwasu ftalowego, które są wykorzystywane powszechnie w różnych gałęziach przemysłu i bardzo często są używane do produkcji tworzyw sztucznych. Ich główną funkcją jest nadawanie tworzywom sztucznym elastyczności, tak jak to jest w przypadku PVC. Ma to na celu zwiększenie ich wytrzymałości oraz poprawienie parametrów użytkowych. Ftalany znaleźć można również w zabawkach i produktach dla dzieci, ubrań, pojemnikach do przechowywania żywności, klejach, dezodorantach, plastikowych butelkach, zasłonach prysznicowych, detergentach do prania, przewodach elektrycznych, a także tkaninach sztucznych. Dodawane są również także do wielu kosmetyków.Spotkać je można w składzie lakierów do włosów, lakierach do paznokci oraz perfumach (jako nośniki zapachu). Ftalany znalazły również swoje zastosowanie w budownictwie. Pełnią one tam funkcję elementu np. podłóg i wykładzin winylowych.
W przemyśle medycznym oraz farmaceutycznym służą jako składnik osłonek kapsułek o kontrolowanym czasie uwalniania, pojemników na krew, zgłębników do leczenia żywieniowego, czy aparatów dializacyjnych. Do niedawna były uznawane za bezpieczne, ponieważ są one wbudowane w strukturę polimerów plastiku.Okazało się jednak, iż pod wpływem promieniowania UV czy temperatury większej, niż 50°C łatwo uwalniają się z zawierających je produktów, zanieczyszczając przy tym środowisko, żywność lub kosmetyki. Poprzez swoją toksyczność i syntetyczność mogą, więc zwiększać mogą ryzyko zachorowania na wiele groźnych chorób.
Czy ftalany mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie?
Ftalany w wyniku badań przeprowadzonych przez specjalistów zostały uznane, za niebezpieczne dla zdrowia. Działają toksycznie, zakłócają mechanizmy gospodarki hormonalnej (układu hormonalnego) i mogą być przyczyną problemów rozwojowych, reprodukcyjnych, odpornościowych, a także innych. Należy wiedzieć, że nawet niewielkie zaburzenia hormonalne mogą przyczynić się do znaczących skutków rozwojowych oraz biologicznych. Najnowsze badania wykazały, że ftalany mogą wpływać negatywnie na problemy reprodukcyjne, do których należą m.in: nieprawidłowy rozwój narządów rozrodczych, zbyt mała liczba plemników oraz nieprawidłowy poziom testosteronu u dorosłych mężczyzn. Niebezpieczne ftalany mogą także wpływać na rozwój otyłości u dzieci, astmą, choroby sercowo-naczyniowe, czy nowotwory. Ponadto kontakt z ftalanami może być szczególnie niebezpieczny dla dzieci i kobiet w ciąży. Należy, więc dokładnie czytać skład zabawek z plastikowymi elementami przeznaczonymi dla małych dzieci. Obecność ftalanów w organizmie może być również groźna dla układu nerwowego dzieci.
Jak sprawdzić, czy ftalany są w żywności i produktach codziennego użytku?
W niektórych państwach, np.: w Norwegii, Szwecji, Kanadzie lub Wielkiej Brytanii, dostępne są badania produktów spożywczych pod kątem zawartości w nich ftalanów. 300 µg/kg określono jako wysoką koncentrację ftalanów, a jako niską 50 µg/kg albo mniej. Niskie stężenia tej substancji jest obserwowane w produktach niskoprzetworzonych, świeżych, beztłuszczowych, czy ubogotłuszczowych. Wysokie stężenia ftalanów dotyczy głównie produktów o wyższym stopniu przetworzenia, zwierzęcych lub wysokotłuszczowych.
Powinniśmy, więc dokładnie czytać skład produktów, które kupujemy. Warto wiedzieć, że ftalany niezwykle łatwo rozpuszczają się w ślinie, a to z koleji stwarza zagrożenia szybkiego przeniknięcia do ciała oraz zatrucia go. W wyniku tego nie powinny się one znajdować w wyrobach, które dziecko może gryźć, ssać albo mieć dłuższy kontakt drogą skórną. Producenci zabawek dla dzieci do lat 3, są zobowiązani przestrzegać wymagań dyrektywy zabawkowej 2009/48/WE.
Jeśli chcesz się dowiedzieć jak zanieczyszczona żywność może wpływać na działanie niektórych hormonów, układ nerwowy u dzieci, czy matki w czasie ciąży, zapraszamy Cię do dołączenia, do platformy edukacyjnej BezTabletek.pl. Dowiedz się co chroni przed przedwczesną śmiercią i czy należy unikać produktów wykonanych z PVC. Jedna płatność = dożywotni dostęp.