Badanie okulistyczne polega na sprawdzeniu stanu zdrowia oczu, ustawienia gałek ocznych i ostrości widzenia, niejednokrotnie wraz z doborem korekcji wady wzroku. Czasem wizyta może zostać rozszerzona o inne badania, np. OCT pozwalające dokładniej ocenić stan siatkówki oka oraz tonometrię, czyli pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego. Badania okulistyczne dziecka wymagają podania specjalnych kropli, które działają na dwa sposoby: rozluźniają mięsień rzęskowy oraz rozszerzają źrenicę oka. Zakroplenie oczu może być nieprzyjemne dla dziecka i wywołać szczypanie oczu, jednak jest niezbędne do pełnej oceny wady i zdrowia narządu wzroku.

Pierwsza część badania to sprawdzenie ostrości widzenia dziecka z wykorzystaniem specjalnych tablic lub ekranu. Dzieci w wieku szkolnym są proszone o odczytywanie liter lub cyfr z dalekiej i z bliskiej odległości przy zasłonięciu najpierw jednego, a potem drugiego oka. U młodszych dzieci stosuje się specjalne tablice obrazkowe. W celu wstępnego określenia wady refrakcji, okulista wykonuje komputerowe badanie wzroku za pomocą urządzenia zwanego autorefraktometrem, które umożliwia szybkie, przesiewowe sprawdzenie wady wzroku pacjenta i stanowi punkt wyjścia do dalszej diagnostyki. Jednak zwłaszcza u dzieci, badanie to może być obarczone dużym błędem. Dlatego wykonuje się je po podaniu wspomnianych wcześniej kropli rozluźniających akomodację.

Ważnym elementem badania okulistycznego jest ocena zdrowia oczu. W tym celu okulista wykonuje badanie przedniego i tylnego odcinka oka za pomocą lampy szczelinowej. Umożliwia ona oglądanie struktur oka, takich jak rogówka, soczewka i siatkówka, w powiększeniu oraz stwierdzenie czy występują jakieś nieprawidłowości w ich budowie świadczące np. o chorobie oczu. Zdrowie siatkówki oka może także zostać ocenione przy pomocy oftalmoskopu.

Coraz częściej mówi się o współpracy specjalistów i konieczności wykonywania u dzieci zarówno badań okulistycznych, jak i optometrycznych. Proces widzenia jest niezwykle złożony i sama ocena ostrości widzenia oraz zdrowia oczu jest niewystarczająca. Istotne jest także sprawdzenie stanu akomodacji i widzenia obuocznego u dziecka, ponieważ nieprawidłowości w tym zakresie także mogą skutkować wystąpieniem dolegliwości, nawet mimo braku wady wzroku lub odpowiedniego jej skorygowania.

Do badania okulistycznego nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Przed zaplanowaną wizytą warto oswoić dziecko z tematem i opowiedzieć mu, jak wygląda badanie wzroku.

Przed wykonaniem pomiarów specjalista przeprowadza wywiad dotyczący zdrowia dziecka, dlatego dobrze zabrać ze sobą dokumentację medyczną, a jeśli dziecko nosi już okulary, wcześniejsze wyniki badań wzroku.

Udając się na badanie okulistyczne, warto pamiętać o okularach przeciwsłonecznych dla dziecka. Przydadzą się po wyjściu z gabinetu, ponieważ źrenica dziecka będzie rozszerzona, co może powodować dyskomfort na zewnątrz. Zależnie od rodzaju zastosowanych kropli, źrenica może pozostać rozszerzona przez kilkanaście godzin. Dziecko będzie wtedy gorzej widzieć przedmioty w bliskich odległościach, np. może mieć trudności z czytaniem.

Badania ostrości wzroku warto wykonywać regularnie. W przypadku dzieci oznacza to wizyty co 6-12 miesięcy. Jeśli dziecko ma wadę wzroku, specjalista może zalecić częstsze kontrole. Jest to praktykowane zwłaszcza w przypadku postępującej krótkowzroczności. Regularne badania wzroku, okulistyczne i optometryczne, pozwalają zachować wyraźne i komfortowe widzenie, co wspiera rozwój i codzienne funkcjonowanie dziecka.