Insulinooporność: co to jest i jak ją leczyć?

Insulina jest hormonem wytwarzanym w trzustce, a ściślej mówiąc w komórkach beta wysp Langerhansa. Mało osób wie, że jest on bardzo ważny związkiem anabolicznym, biorącym udział głównie w metabolizmie węglowodanów, białek, czy tłuszczy. Najważniejsze zadania insuliny to:

• regulacja poziomu stężenia glukozy we krwi
• udział w przetwarzaniu węglowodanów w tłuszcze
• zwiększenie syntezy białek

Należy wiedzieć, że ten stan jakim jest insulinooporność niesie za sobą wiele zaburzeń metabolicznych. Zalicza się do nich:

• wzrost produkcji glukozy w wątrobie
• spadek wychwytu cukru przez tkanki obwodowe
• zaburzenia w przemianie tłuszczów
• zwiększenie produkcji - stężenia insuliny w trzustce

Początkowa faza rozwoju insulinooporności to pojawienie zwiększonych ilości insuliny we krwi. Wykorzystywane są one na pokrycie zapotrzebowania organizmu. W momencie ten stan się przedłuża wewnętrzne mechanizmy samoregulujące zaczynają jednak zawodzić.

W wyniku tego pacjent trafia do lekarza. Zbyt późno rozpoznana insulinooporność często prowadzi do diagnozy jaką jest jest stan przedcukrzycowy oraz cukrzyca typu 2 albo inne schorzenia sercowo - naczyniowe (nadciśnienie tętnicze, zwiększony poziom cholesterolu, czy trójglicerydów we krwi). 

Warto wiedzieć, że insulinooporność nie występuje jako odrębna choroba. Jest ona natomiast częścią zespołu metabolicznego. To oznacza, że u jednego pacjenta zaobserwować można obniżoną wrażliwość tkanek na insulinę, a ponadto diagnozuje się u niego m.in. otyłość, nadciśnienie tętnicze, zwiększony poziom cholesterolu we krwi, czy poziom glukozy na czczo równy albo podwyższony (wyższy od 100 mg/dl). Należy również zwrócić uwagę na fakt, że te zaburzenia, zgodne z definicją zespołu metabolicznego są ze sobą ściśle powiązane. Ponadto objawy i leczenie u różnych pacjentów mogą się bardzo od siebie różnić.

Insulinooporność dosyć często dotyka ludzi z nadwagą i wysokim wskaźnikiem BMI. Dzieje się tak, ponieważ duża ilość tkanki tłuszczowej "tłuszcz trzewny", która jest gromadzona wewnątrz jamy brzusznej. jest aktywna hormonalnie oraz produkuje hormony działające przeciwstawnie w stosunku do insuliny. Ponadto tkanka tłuszczowa trzewna posiada zdolność uwalniania do krwi wolnych kwasów tłuszczowych (WKT). W momencie, kiedy ilość WKT jest za wysoka organizm wykorzystuje je jako źródło energii zamiast wykorzystać glukozę. To natomiast prowadzi do ograniczenia jej metabolizmu w tkankach, a także wzrostu jej poziomu we krwi. Dla jak najlepszego zbilansowania tych procesów trzustka zaczyna produkować coraz więcej insuliny. 

W leczenie insulinooporności niezwykle istotne jest leczenie niefarmakologiczne. Kluczową rolę odgrywa tutaj dbanie o prawidłową masę ciała, zmiana diety, a także wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej. Obowiązkowo nalży również zrezygnować z używek (alkohol, papierosy), które mają ogromny wpływ na poprawę wrażliwości na insulinę. 

Podstawą są także regularnie wykonywane badania, pozwalają one na wczesnym etapie wykryć zaburzenia gospodarki węglowodanowej, podwyższonego poziomu glukozy we krwi. Osoby zmagające się z insulinoopornością powinny zawsze zgłaszać lekarzom swój problem. Wynika to z tego, że leki stosowane w innych schorzeniach mogą wpływać na pogłębienie ich problemów z wrażliwością komórek na insulinę. To w głównej mierze sterydy, niektóre farmaceutyki stosowane w leczeniu nadciśnienia, czy doustna antykoncepcja hormonalna.

Lek stosowany w leczeniu insulinooporności to metformina. Zalecany jest on jednak dla pacjentów do 60. roku życia z otyłością II stopnia, a także u kobiet po przebytej cukrzycy ciążowej. 

Jakie są przyczyny i czynnika ryzyka insulinooporności?

Usłyszeć można doniesienia, że insulinooporność posiada podłoże genetyczne. O obniżonej wrażliwości tkanek na insulinę mówi się jednak w kontekście zaburzenia współistniejącego z takimi chorobami jak: nadczynność oraz niedoczynność tarczycy, nadciśnienie, akromegalia, marskość wątroby, niewydolność serca, nerek, nadczynność kory nadnerczy, zespół policystycznych jajników.

Ponadto istnieje także wiele czynników ryzyka, które sprawiają, że wrażliwość na insulinę jest znacznie obniżona i mamy do czynienie ze zbyt dużym poziomem cukru we krwi. Hiperinsulinemia i insulinooporność – przyczyny:

• nadwaga oraz otyłość (nadmierna ilość tkanki tłuszczowej brzusznej). W sytuacji, kiedy komórki tłuszczowe są większe tym więcej produkują i uwalniają do krwi substancji sprzyjających niekorzystnej odpowiedzi tkanek na działanie insuliny np. leptyny, wisfatyny, IL-6, TNF-alfa
• mała aktywność fizyczna albo jej brak
• nieprawidłowa dieta. Błędów żywieniowych sprzyjające insulinooporności to m.in. nadwyżka kaloryczna, obfite posiłki, rezygnacja ze śniadań, mała ilość błonnika w diecie, spożywanie produktów bogatych w tłuszcze trans, spożywania fastfoodów, picie napojów słodzonych
• alkohol i papierosy,
• ciąża
• stosowanie niektórych leków, np. tabletek antykoncepcyjnych, diuretyków tiazydowych oraz pętlowych, glikokortykosteroidów, blokerów kanałów wapniowych stosowanych w leczeniu nadciśnienia.

Jakie są objawy insulinooporności?

Warto wiedzieć, że objawy insulinooporności są bardzo niespecyficzne i czasami ciężkie nawet do zdiagnozowania klinicznego. W wyniku tego osoby zmagające się z tym schorzeniem są późno diagnozowane. Bardzo często jako np. przyczynę gorszego samopoczucia doszukuje się innych zaburzeń.

Najczęstsze objawy insulinooporności to:

• senność po posiłku w ciągu dnia oraz problemy ze snem w nocy
• współistnienie nadciśnienia tętniczego, występowanie zwiększonego stężenie kwasu moczowego i hipertriglicerydemii
• zmęczenie, rozdrażnienie, zaburzenia koncentracji
• często pojawiające się bóle głowy
• napady "wilczego głodu" mające miejsce po posiłkach
• zwiększony apetyt na słodycze
• nadmierna potliwość
• łatwe przybieranie na wadze
• spore trudności w redukcji masy ciała

Insulinooporności nie należy bagatelizować. Brak jej leczenia oraz bagatelizacja doprowadzić może do poważnych chorób. Zbyt wysokie stężenie glukozy i insuliny we krwi stanowić może bardzo niebezpieczne dla zagrożenie dla organizmu. Warto się regularnie badać, mierzyć np. poziom insuliny we krwi, stężenie glukozy na czczo. Dzięki temu zmniejszymy ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego, chorób układu krążenia. Pamiętajmy również aby nie doprowadzić do nadwagi i otyłości, nadmiaru tkanki tłuszczowej która jest niezwykle groźna dla naszego zdrowia.

Jeśli interesują Cię szkolenia z kategorii dietetyki, medycyny naturalnej i ziołolecznictwa to zapraszamy do dołączenia do platformy edukacyjnej o zdrowiu Bez Tabletek. W przeciwieństwie do innych tego typu platform nie musisz się martwić o dokonywanie co miesięcznych opłat. Jedna płatność = dożywotni dostęp. 

Poznaj i zdobądź najnowszą wiedzę z zakresu profilaktyki zdrowia!