Pojęcie cholesterol kojarzy nam się z czymś negatywnym, związanym z problemami zdrowotnymi i chorobami sercowo-naczyniowymi. Tymczasem cholesterol jest związkiem organicznym, który ma swoje zastosowanie w organizmie. Możliwe jednak, że jego nadmiar może powodować liczne problemy zdrowotne.

Dlatego też ważne jest, aby wiedzieć jakie badania na cholesterol warto wykonywać. Jednym z nich jest lipidogram, który pomaga w ocenie poziomu cholesterolu i inne ważne składniki tłuszczowe w surowicy krwi.

Lipidogram to badanie laboratoryjne, które służy do określenia poziomu cholesterolu i innych składników tłuszczowych w osoczu krwi. Badanie to pomaga w ocenie ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego, takich jak miażdżyca czy zawał serca, oraz pozwala na monitorowanie skuteczności terapii.

W skład lipidogramu wchodzą następujące parametry:

• Cholesterol całkowity
• Cholesterol HDL (dobry cholesterol)
• Cholesterol LDL (zły cholesterol)
• Trójglicerydy

Badanie lipidogramu zalecane jest osobom dorosłym co najmniej raz na pięć lat, ale częstotliwość takiego badania może być zwiększona w przypadku występowania czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych takich jak palenie papierosów, otyłość, wysokie ciśnienie krwi lub obciążenie rodzinnego chorobami serca.

Przed przystąpieniem do lipidogramu warto zastosować odpowiednie przygotowanie, aby uzyskać wyniki jak najbardziej miarodajne. Oto kilka wskazówek, które warto wziąć pod uwagę:

• Na dzień przed badaniem, zaleca się odstawić tłuste potrawy oraz alkohol.
• Przed badaniem należy przestrzegać zaleceń danego laboratorium, ponieważ czas oczekiwania może się różnić.
• Przed badaniem nie należy jeść ani pić (poza wodą) przez około 12 godzin.

Badanie lipidogramu umożliwia ocenę trzech najważniejszych frakcji cholesterolu: HDL, LDL i trójglicerydów.

HDL to skrót od ang. high-density lipoprotein, czyli lipoproteiny o wysokiej gęstości. Ten rodzaj cholesterolu uważany jest za dobry, ponieważ jego zadaniem jest transportowanie nadmiaru cholesterolu z powrotem do wątroby, gdzie jest on usuwany z organizmu. Wysoki poziom cholesterolu HDL zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

LDL to skrót od ang. low-density lipoprotein, czyli lipoproteiny o niskiej gęstości. Cholesterol LDL zwany jest zły cholesterol, ponieważ jego nadmiar może osadzać się w naczyniach krwionośnych jako blaszki miażdżycowe. Wysoki poziom cholesterolu LDL zwiększa ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych.

Trójglicerydy to tłuszcze, które zwykle wchodzą w skład żywności pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, np. mięsa, jajek, mleka, ryb, ale również słodkich przekąsek i słodkich napojów. Ich nadmiar w organizmie jest czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Oto przedstawiamy orientacyjne normy lipidogramu:

• Cholesterol całkowity: poniżej 200 mg/dl
• Cholesterol HDL: powyżej 40 mg/dl dla mężczyzn i powyżej 50 mg/dl dla kobiet
• Cholesterol LDL: poniżej 130 mg/dl
• Trójglicerydy: poniżej 150 mg/dl

Poziom cholesterolu zawsze jest określony jako mieszanina cholesterolu Całkowitego, HDL i LDL.

Wysoki poziom cholesterolu szczególnie LDL, jest czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Istnieje wiele czynników ryzyka związanego z chorobami sercowo-naczyniowymi m.in. wysokie ciśnienie krwi, palenie papierosów, otyłość, cukrzyca.

Na podstawie wyników lipidogramu, lekarz może zalecić zmianę stylu życia, diety, zwiększenie aktywności fizycznej i/lub terapię farmakologiczną.

Lipidogram to badanie laboratoryjne, które mierzy poziom różnych lipidów we krwi. U dzieci normy lipidogramu różnią się od norm dorosłych. W przypadku dzieci wartości referencyjne dla cholesterolu całkowitego powinny wynosić poniżej 170 mg/dl, a dla triglicerydów – poniżej 85 mg/dl. Jeśli chodzi o frakcje cholesterolu, u dzieci powinny być odpowiednio mniejsze niż u dorosłych. Normy LDL-cholesterolu dla dzieci w wieku od 2-9 lat wynoszą poniżej 110 mg/dl, a dla dzieci w wieku od 10-19 lat – poniżej 100 mg/dl. Natomiast normy HDL-cholesterolu dla dzieci powinny wynosić powyżej 45 mg/dl. Jeśli wyniki lipidogramu u dziecka wykraczają poza te wartości referencyjne, może to sugerować zwiększone ryzyko rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego w przyszłości. Dlatego ważne jest regularne sprawdzanie poziomu lipidów u dzieci i odpowiednie zmiany stylu życia, takie jak zdrowa dieta i aktywność fizyczna, aby utrzymać właściwy poziom lipidów we krwi. 

Badanie lipidogramu jest jednym z podstawowych badań, które służy do oceny poziomu lipidów we krwi. Regularne wykonywanie tego badania jest szczególnie istotne dla osób z nadwagą, otyłością, cukrzycą, wysokim ciśnieniem krwi oraz dla osób ze zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych. Zalecane jest, aby wykonać lipidogram co najmniej raz na rok, zwłaszcza dla osób powyżej 40. roku życia. Badanie to pozwala ocenić poziom cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL i HDL, a także triglicerydów. W oparciu o wyniki lipidogramu lekarz może zaplanować odpowiednie leczenie lub zmianę stylu życia, takie jak dieta i aktywność fizyczna, w celu poprawy profilu lipidowego. Regularne wykonywanie lipidogramu jest zatem kluczowe dla monitorowania stanu zdrowia sercowo-naczyniowego i zapobiegania potencjalnym chorobom. Częstotliwość wykonywania tego badania może jednak różnić się w zależności od indywidualnych czynników ryzyka i zaleceń lekarza. 

Aby przygotować się do badania lipidogramu, należy przestrzegać kilku ważnych zaleceń. Przede wszystkim, należy kilkanaście godzin przed badaniem powstrzymać się od spożywania jedzenia. Warto także ograniczyć spożycie tłustych i ciężkostrawnych potraw w dniu poprzedzającym badanie. Ponadto, należy unikać picia alkoholu w okresie trzech dni przed lipidogramem, ponieważ alkohol może wpływać na wyniki badania. Warto również poinformować lekarza o przyjmowanych lekach oraz chorobach współistniejących. Przygotowując się do badania lipidogramu, należy być również odpowiednio odzieżonym, aby personel medyczny mógł łatwo pobrać krew. Na koniec, należy pamiętać o umówieniu się na odpowiednią porę badania i zabrać ze sobą ważne dokumenty medyczne, takie jak skierowanie od lekarza. Dbałość o te aspekty przygotowania pozwoli na uzyskanie dokładnych i wiarygodnych wyników lipidogramu.