Tarczyca to nieparzysty gruczoł wydzielania wewnętrznego. Gruczoł tarczycy występuje w przednio-dolnej części szyi. Jest on zbudowany z dwóch płatów bocznych połączonych wąską cieśnią. Praca tarczycy polega na wytwarzaniu hormonów takich jak trójjodotyronina (T3) oraz tyroksyna (T4), wpływających na przemianę materii i gospodarkę wapniowo-fosforanową.

Regulacja wytwarzania hormonów tarczycy uzależniona jest od przysadki mózgowej, a także podwzgórza, tych się w mózgu. Podwzgórze wytwarza hormon, który nazywana tyreoliberyną i pobudza przysadkę mózgową do wydzielania innego hormonu, czyli tyreotropiny (TSH). TSH wpływa bezpośrednio na komórki tarczycy i tym samym wzmaga produkcję docelowych hormonów (T3 i T4).

Hormony tarczycy są odpowiedzialne za wiele procesów zachodzących w organizmie człowieka. Przede wszystkim wpływają na metabolizm i hamują wydzielanie hormonu TSH oraz tyreoliberyny. Ten mechanizm wewnętrznej regulacji poziomu hormonów tarczycy to tzw. sprzężenie zwrotne. Dzięki niemu możliwa jest odpowiednia praca tarczycy, a tym samym optymalną ilość jej hormonów.

Wyróżnić możemy następujące choroby narządu tarczycy:

• nadczynność tarczycy, czyli hipertyreoza (łac. hyperthyreosis albo hyperthyreoidismus) - występuje, kiedy tarczyca wydziela zbyt dużą ilość hormonów: tyroksyny (T4), kalcytoniny oraz trijodotyroniny (T3). Te hormony są niezwykle ważne, ponieważ wpływają na funkcjonowanie większości tkanek znajdujących się w ciele człowieka. Wpływają np.: na produkcję ciepła, czy metabolizm
• niedoczynności tarczycy - ma miejsce, kiedy hormonów jest zbyt mało. Jej objawy również są dość charakterystyczne i zazwyczaj odwrotne od tych pojawiających się przy nadczynności
• Hashimoto - to choroba, które związana jest z niedoczynnością tarczycy. Jest ona jednak chorobą autoimmunologiczną. Jej przebieg jest inny, chociaż objawy przypominają niedoczynność. W przypadku choroby Hashimoto przeciwciała wykrywają stany zapalne w obrębie tarczycy, a następnie zaczynają atakować własne tkanki. W wyniku tego "tarczyca sama się zjada", a to prowadzi do wielu poważnych dolegliwości
• Choroba Gravesa-Basedowa - jest chorobą gruczołu tarczowego o podłożu autoimmunologicznym. To jedna z najgęstszych przyczyn nadczynności tarczycy. Dużą rolę w zachorowalności odgrywa tutaj predyspozycja dziedziczna. W tym przypadku zauważyć możemy powiększenie tarczycy.

Najważniejsze badania tarczycy to przede wszystkim sprawdzenie poziomu TSH, fT3 i fT4. Ponadto przy podejrzeniu chorób autoimmunologicznych tarczycy, takich jak (choroba Basedowa, czy choroba Hashimoto) są badane przeciwciała. Bardzo często lekarz zaleca wyłącznie badanie stężenia TSH. W większości przypadków jest to jednak nie wystarczające. Ustalony bowiem zakres normy do 4,0 mU/l bywa jednak często zbyt wysoki. U dużej części pacjentów z chorobą Hashimoto oraz niedoczynnością tarczycy poziom TSH przekracza 2,5 mU/l.

Przy objawach niedoczynności i nadczynności tarczycy bardzo ważne jest również wykonanie usg tarczycy. Dzięki niemu można także wykluczyć nowotwór. Okazać się może także, że konieczne będzie usunięcie tarczycy.

Zazwyczaj leczenie niedoczynności tarczycy opiera się na przyjmowaniu przez chorego lewotyroksyny, a także okresowej kontroli TSH przez całe życie. W niektórych przypadkach może natomiast dojść do samoistnego wyzdrowienia, czy ustąpienia niedoczynności tarczycy.

W przypadku guzków tarczycy często wykonuje się leczenie jodem. Jest ono nieinwazyjne i bezbolesne. W wyniku wybiórczej działalności jodu radioaktywnego na komórki tarczycy, ta terapia jest bezpieczna i u pacjenta nie pojawiają się niepożądane skutki uboczne.

W przypadku nadczynności tarczycy przyjmuje się odpowiednio dobrane leki hormonalnych. Ich celem jest hamowanie produkcji hormonów tarczycy. 

Warto wiedzieć, że w trosce o naszą tarczycę powinniśmy zadbać o podaż odpowiedniej ilości jodu. Jego niedobory mogą skutkować w upośledzenie prawidłowego funkcjonowania tarczycy oraz produkcji jej hormonów. Ponadto powstać mogą guzki tarczycy, wole, czy niedoczynność tarczycy (objawiająca się m.in wzrostem masy ciała, uczuciem zimna, suchą skórą, zmęczeniem, zaburzeniami koncentracji). Warto zapoznać się z przykładowym jadłospisem przy diecie w chorobach tarczycy.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat objawów niedoczynności tarczycy, przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia tarczycy, objawów nadczynności tarczycy, czy regulacji produkcji hormonów dołącz do platformy edukacyjnej BezTabletek.pl Dowiedz się na czym polega choroba Gravesa i Basedowa oraz co jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy. Zdobądź najnowszą wiedzę o produkcji hormonów tarczycy i jeszcze lepiej pomagaj pacjentom z chorobami tarczycy.