Podnoszenie i przenoszenie osoby dorosłej to ogromny wysiłek dla naszego ciała. Próba samodzielnego dźwignięcia pacjenta, nawet o niewielkiej wadze, generuje potężne obciążenie dla kręgosłupa, zwłaszcza w odcinku lędźwiowym. Skutki mogą być bolesne i długotrwałe: od naciągnięcia mięśni, przez dyskopatię, aż po trwałe uszkodzenia kręgosłupa.

Ryzyko dotyczy również pacjenta. Niewłaściwy chwyt może powodować ból, siniaki, a nawet otarcia naskórka, co jest szczególnie niebezpieczne u osób starszych z delikatną skórą. Co więcej, każdy gwałtowny lub niepewny ruch zwiększa ryzyko upadku, który może mieć tragiczne konsekwencje. Dlatego kluczowe jest, aby zamiast siły, wykorzystywać technikę i odpowiednie narzędzia.

Mata ślizgowa (nazywana też poślizgową lub prześcieradłem ślizgowym) to z pozoru prosty, ale w praktyce rewolucyjny produkt. Jest to specjalistyczne narzędzie wykonane z zaawansowanych technologicznie materiałów o ekstremalnie niskim współczynniku tarcia. Wyobraź sobie, że zamiast podnosić ciężki mebel, po prostu przesuwasz go po gładkiej podłodze – mata działa na podobnej zasadzie, minimalizując tarcie między pacjentem a powierzchnią (np. materacem).

Dzięki temu opiekun nie musi dźwigać całego ciężaru pacjenta. Jego zadanie sprowadza się do kontrolowanego przesuwania, co redukuje wysiłek fizyczny nawet o 70-80%. To ogromna różnica, która przekłada się bezpośrednio na zdrowie i komfort pracy.

Przenoszenie pacjenta przy użyciu maty jest proste, ale wymaga znajomości kilku zasad. Poniżej przedstawiamy przykładową instrukcję transferu pacjenta z łóżka na wózek inwalidzki.

Krok 1: Przygotowanie

• Komunikacja: Zawsze informuj pacjenta, co zamierzasz zrobić. Nawet jeśli kontakt jest ograniczony, spokojny głos buduje zaufanie i zmniejsza lęk.
• Zabezpiecz otoczenie: Ustaw wózek inwalidzki jak najbliżej łóżka i zablokuj jego hamulce. Upewnij się, że podłoga nie jest śliska, a na drodze nie ma żadnych przeszkód.
• Dopasuj wysokość: Jeśli to możliwe, wyreguluj wysokość łóżka tak, aby była na tym samym poziomie co siedzisko wózka. Ułatwi to transfer.

Krok 2: Umieszczenie maty pod pacjentem

• Obróć delikatnie pacjenta na bok, w kierunku od siebie.
• Zroluj matę ślizgową wzdłuż dłuższej krawędzi (mniej więcej do połowy) i wsuń zrolowaną część pod plecy pacjenta.
• Obróć pacjenta na drugi bok, przekładając go przez niewielki "wałek" utworzony przez matę.
• Teraz możesz swobodnie rozwinąć resztę maty po drugiej stronie. Pacjent powinien leżeć centralnie na jej powierzchni.

Krok 3: Wykonanie transferu

• Upewnij się, że stopy pacjenta są stabilnie oparte (np. na podnóżku wózka lub podłodze).
• Stojąc w lekkim rozkroku, z ugiętymi kolanami (nigdy na prostych nogach!), chwyć prześcieradło, na którym leży pacjent (nie bezpośrednio matę).
• Płynnym, spokojnym ruchem przesuń pacjenta w kierunku wózka inwalidzkiego. Poczujesz, jak gładko i bez oporu się przemieszcza. Unikaj szarpania. Wykorzystaj ciężar własnego ciała do pomocy, zamiast siły samych ramion.

Krok 4: Usunięcie maty

• Gdy pacjent jest już bezpiecznie usadowiony na wózku, delikatnie go pochyl, aby odciążyć jedną stronę, i wysuń matę spod jego ciała.

Maty ślizgowe to narzędzie uniwersalne. Ich pomoc jest nieoceniona nie tylko przy przemieszczaniu pacjenta na wózek, ale także w wielu innych codziennych sytuacjach:

• Zmiana pozycji w łóżku: Łatwe przesuwanie pacjenta w górę łóżka, gdy się zsunie, lub obracanie go na boki w celu profilaktyki przeciwodleżynowej.
• Czynności higieniczne: Bezproblemowe przesuwanie pacjenta na łóżku w celu zmiany pościeli czy pieluchomajtek bez konieczności jego podnoszenia.
• Pomoc w rehabilitacji: Ułatwienie niektórych ćwiczeń biernych wykonywanych w pozycji leżącej.
• Transfer do wanny lub pod prysznic: Bezpieczne przemieszczenie pacjenta na krzesło kąpielowe lub do specjalistycznej wanny.

Bezpieczny transfer pacjenta to fundament profesjonalnej i pełnej szacunku opieki. Rezygnacja z siłowych, ryzykownych metod na rzecz nowoczesnych rozwiązań, takich jak maty ślizgowe, to inwestycja, która zwraca się wielokrotnie. Dla opiekuna oznacza to ochronę własnego zdrowia, mniejsze zmęczenie i większą pewność siebie. Dla pacjenta to gwarancja komfortu, bezpieczeństwa i poczucia godności w trudnej sytuacji życiowej. Wprowadzenie mat ślizgowych do codziennej praktyki to krok w stronę opieki na najwyższym poziomie.