Marker nowotworowy to substancja obecna w organizmie, którą wytwarzają komórki nowotworowe. Substancja ta może odnaleźć się w płynach ustrojowych, takich jak krew, mocz czy kał. Oznaczana jest jako określony wskaźnik biochemiczny. Jednak badanie markerów nowotworowych nie zawsze musi potwierdzić obecność choroby nowotworowej.

Badanie markerów nowotworowych jest przeprowadzane w przypadkach podejrzenia wystąpienia nieprawidłowości dotyczących stanu zdrowia pacjenta. Najczęstszymi sytuacjami, w których badanie jest wykonywane, są:

• monitorowanie stanu zdrowia pacjentów z chorobami onkologicznymi,
• podejrzenie choroby nowotworowej u osób z rodzinami obciążonymi tą chorobą,
• dzieci i młodzież w ramach badań przesiewowych.

Skierowanie na badanie markerów nowotworowych może wydać lekarz prowadzący, specjalista medyczny lub kontrolujący przebieg choroby. Jednak zawsze decyzja o przeprowadzeniu badania markerów nowotworowych powinna zostać podjęta w oparciu o historię choroby i ogólny stan zdrowia pacjenta. W takim przypadku pacjent powinien uzyskać informacje dotyczące celu badania, wyników oraz możliwych środków diagnostycznych i leczniczych.

Badania markerów nowotworowych stanowią jedną z metod diagnostycznych wykorzystywanych w procesie wykrywania oraz monitorowania chorób nowotworowych. Najczęściej wykorzystywane są jako uzupełnienie innych metod diagnostycznych jak mammografia, USG, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.

Zaburzenia stężenia markerów nowotworowych w osoczu krwi mogą być wynikiem zmian patologicznych. Jednakże, ich stosowanie do wykrywania chorób nowotworowych nie zawsze jest skuteczne. Badanie markerów nowotworowych stanowi jedynie uzupełnienie innych metod diagnostycznych, mogących potwierdzić albo wykluczyć obecność chorób nowotworowych.

Do markerów nowotworowych zaliczamy szereg różnych substancji. W zależności od rodzaju choroby, mogą to być między innymi:

• CEA - antygen rakowo-płodowy (rak jelita grubego, trzustki, płuca),
• PSA - antygen specyficzny dla gruczołu krokowego (rak prostaty),
• CA 125 - antygen rakowiogenny (rak jajnika),
• CA 15-3 - antygen rakowiogenny (rak piersi).

Badania markerów nowotworowych zazwyczaj nie pozwalają na jednoznaczną diagnozę choroby nowotworowej, ale mogą stanowić sygnał do dalszych badań.

Koszt badania markerów nowotworowych zależy od rodzaju przeprowadzanego badania oraz regionu kraju, w którym jest ono wykonywane. W przypadku prywatnej wizyty w placówce medycznej jedno badanie może kosztować od kilkudziesięciu do kilkuset złotych.