To jedno z podstawowych badań wykonywanych w diagnostyce różnorodnych problemów zdrowotnych. Często pozwala wykryć pewne nieprawidłowości i odchylenia jeszcze zanim wystąpią jakiekolwiek objawy. Celem morfologii jest ocena ilości oraz jakości poszczególnych składników krwi: erytrocytów, leukocytów i trombocytów, a także określenie poziomu hemoglobiny. 

Morfologia pozwala uzyskać odpowiedź na wiele szczegółowych pytań dotyczących m.in. układu czerwonokrwinkowego - umożliwia określenie ilości erytrocytów, wielkości (RBC), średniej objętości erytrocytu (MCV). Ostatnia z wartości jest szczególnie istotna w diagnostyce niedokrwistości. Zwiększona objętość erytrocytów może być oznaką niedokrwistości związanej z niedoborem witaminy B12, a z kolei zwiększona objętość wiąże się z niedostatecznym poziomem żelaza. 

Na podstawie przeprowadzonej analizy morfologicznej ocenia się także ilość i wielkość białych krwinek, czyli leukocytów (WBC). Morfologia pozwala określić szczegółowo konkretne ich podtypy, np. neutrofile (NEU), eozynofile (EOS), monocyty (MONO). Ich podwyższony poziom może świadczyć o obecności infekcji lub stanów zapalnych w organizmie, ale także pojawia się na skutek przyjmowania leków. Jednak niższy niż norma poziom leukocytów również może świadczyć o rozwijającej się infekcji bakteryjnej lub występować w efekcie niedoborów niektórych witamin.

Nie bez znaczenia pozostaje także liczba płytek krwi (PLT), czyli trombocytów. Odchylenia od normy mogą być wynikiem przebytych chorób, stanów zapalnych, ale mogą także towarzyszyć im niedobory żelaza. Pamiętajmy, że diagnoza nie powinna opierać się wyłącznie na analizie jednego z parametrów. Stan zdrowia ocenia się całościowo, a często pojedyncze przekroczenie normy nie wiąże się z zaburzeniami.

Pamiętaj również o tym iż niezmiernie ważne jest również wykrywanie pasożytów w organizmie.

Podwyższony poziom cholesterolu stanowi istotny czynnik ryzyka rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego. Z racji tego, że jest to grupa dolegliwości występujących zdecydowanie najczęściej - podkreśla się rolę regularnego wykonywania tego badania. Dodatkowym wskazaniem do regularnego przeprowadzania badania jest współistnienie innych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Badanie pozwala określić 4 parametry:

• cholesterol całkowity,
• cholesterol HDL,
• cholesterol LDL,
• trójglicerydy TG.

Normy wartości poszczególnych parametrów różnią się w zależności od płci i wieku. Stosuje się także rozróżnienie wobec osób zdrowych, o podwyższonym poziomie ryzyka oraz chorych. Wyniki lipidogramu ocenia się zatem bardzo indywidualnie. Ogólną zasadą jest, że niebezpieczny może okazać się podwyższony poziom cholesterolu całkowitego, LDL oraz TB, a także obniżony poziom HDL, czyli tzw. dobrego cholesterolu.

Kolejnym istotnym badaniem jest weryfikacja poziomu glukozy, aby określić prawidłowość tolerancji węglowodanów. Służy ono także do diagnostyki i monitorowania leczenia cukrzycy. Wynik prawidłowy powinien przyjmować wartość 70-99 mg/dL, z kolei przy osiągnięciu 100-125 mg/dL badanie należy powtórzyć, gdyż taki poziom może świadczyć o pewnych nieprawidłowościach.

To kolejne proste do wykonania badanie diagnostyczne, które pozwala ocenić szybkość opadania krwinek czerwonych w osoczu krwi, w określonej jednostce czasu. Podwyższony poziom może wskazywać na obecność stanów zapalnych, procesów reumatycznych oraz nowotworów. Jednak jest to badanie stosunkowo mało specyficzne. W praktyce oznacza to, że podkreśla obecność stanów zapalnych, ale bez określenia miejsca występowania, jak i czynnika, który je wywołuje. Podkreślmy, że podwyższone OB występuje w przebiegu wielu dolegliwości i nie zawsze musi oznaczać poważne zaburzenia.