Dr.hab. Viktoria Khomenko
autor artykułuCzym jest autoagresja oraz jakie są jej przyczyny i objawy?
Autoagresja jest pojęciem bardzo szerokim. Oznaczać może zarówno samokrytykę, brawurową jazdę samochodem, anoreksję, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne jak i próby samobójcze. Wyróżnić można różne rodzaje autoagresji. Należy jednak wiedzieć, że łączy je wspólna cecha, czyli celowe wyrządzanie sobie krzywdy.
Autoagresja może przyjąć postać bezpośrednią i pośrednią. Autoagresja bezpośrednia odnosi się do autodestruktywnych skłonności, w których osoba dotknięta nią sama zadaje sobie cierpienie. Forma autoagresji pośredniej oznacza natomiast, że człowiek zmagający się z nią, sam prowokuje zagrożenie (np. nie spożywając zaleconych leków), czy poddaje się agresji innych osób. Wyróżnić możemy również autoagresję werbalną oraz niewerbalną. Do pierwszej z nich zalicza się samokrytykę, obwinianie się, a także poniżanie się. Do autoagresji niewerbalnej zalicza się natomiast różne formy uszkadzania swojego ciała, od samookaleczeń po wyrywanie sobie włosów.
Główną przyczyną autoagresji jest rozładowanie psychicznego napięcia, czy odwrócenie uwagi od nieustającego cierpienia psychicznego. Odbywa się ono poprzez skupienie się na doznaniach, które w odróżnieniu od skomplikowanych emocji można kontrolować. Badacze zwrócili uwagę na pewien fakt. Ból to bodziec, który w początkowej fazie wywołuje pojawienie się w mózgu hormonów powodujących dobre samopoczucie i znoszących fizyczne dolegliwości. Wyrządzanie sobie cierpienia może, więc przynosić ulgę, czy wprawiać w pewnego rodzaju stan euforii. Zadawanie sobie bólu wykazuje podobne działanie do substancji psychoaktywnych oraz podobnie jak one może uzależniać.
Za najczęstszy powód okaleczania, wyrządzania sobie krzywdy uznaje się bolesne doświadczenia z czasów dzieciństwa. Skłonności autodestrukcyjne wykazują osoby, które jako dzieci doznały krzywdy i zostały wychowane w poczuciu, że nie spełniają wysokich oczekiwań rodziców i nie są nikomu potrzebne. Należy wiedzieć, że powód braku uczuć nie ma większego znaczenia. Równie mocno mogą, więc cierpieć dorosłe dzieci alkoholików, czy ofiary przemocy seksualnej.
Autoagresja może być również narzędziem do osiągania różnych celów. W takim przypadku jest ona najczęściej komunikatem skierowanym do innych ludzi. Służyć może manifestacji swojego cierpienia. Jest po prostu niewerbalną prośbą o pomoc.
Leczenie autoagresji
W przypadku pojawienia się u bliskiej osoby jakichkolwiek przejawów autoagresji powinno się ją nakłonić do udania się do specjalisty. Początkowo może to być psycholog, czy psychoterapeuta. Bardzo ważne jest, aby z tym nie zwlekać.Osoba, która wcześniej próbowała się okaleczać, może pójść o krok dalej oraz spróbować odebrać sobie życie.
W celu podjęcia prób opanowania autoagresji, konieczne znalezienie jest jej przyczyn.Z tego powodu konieczne jest udanie się do psychologa czy psychoterapeuty. W spokoju i bez pośpiechu, przeprowadzą dokładną rozmowę z pacjentem oraz ustalą plan pomocy.
Jak sobie radzić z zachowaniami autoagresywnymi?
Czy dostrzegasz zachowania autodestrukcyjne oraz autoagresywne u swoich bliskich? Twój szczególny niepokój powinna wzbudzić autoagresja u dzieci (może zdarzyć się nawet niemowlętom). Brak im jeszcze umiejętności werbalizowania swoich uczuć. Zazwyczaj w ich przypadku przejaw zachowań autoagresywnych jest niemal zawsze wołaniem o pomoc, a nieusłyszenie ich może nieść dramatyczne konsekwencje. Należy pamiętać, że niezależnie od tego, czy ból sprawia sobie dziecko, czy osoba dorosła, nigdy nie powinno się oceniać takiego zachowania, czy reagować gniewem. Twój bliski potrzebuje zrozumienia oraz wsparcia. Wiedz, że ich okazanie może być pierwszym, a także najważniejszym krokiem w procesie leczenia.
Nie od dzisiaj wiadomo, że holistyczne podejście do zdrowia jest niezwykle istotne. Pamiętaj, że dbanie o zdrowie fizyczne jest tak samo ważne jak i o zdrowie psychiczne. Dołącz do platformy edukacyjnej BezTabletek.pl i dowiedz się jak zadbać o zdrowie. Jedna płatność = dożywotni dostęp.