mgr Bożena Heller
autor artykułuBorelioza - co to jest?
Borelioza jest chorobą bakteryjną, którą wywołują bakterie Borrelia. Bakterie te są przenoszone na człowieka przez ukąszenie kleszcza zarażonego boreliozą. Choroba ta występuje najczęściej w okresie letnim i jesienią.
Jak się diagnozuje boreliozę? Badania na boreliozę
Diagnostyka boreliozy jest skomplikowana i wymaga specjalistycznych badań. Najskuteczniejszą metodą diagnostyki jest badanie krwi pod kątem obecności przeciwciał przeciwko bakterii Borrelia. W początkowym okresie choroby, badanie to może nie wykryć infekcji. W takim przypadku lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, aby potwierdzić diagnozę boreliozy.
Coraz bardziej popularne są również testy wykonywane urządzeniami analityczno-pomiarowymi takimi jak Mezator M1 będącym co prawda urządzeniem stosowanym przez diagnostów medycyny alternatywnej jednak mogącym pochwalić się dużym odsetkiem wykrywalności boreliozy.
Borelioza - objawy
Objawy boreliozy są bardzo zróżnicowane i mogą występować w różnych okresach choroby. W początkowej fazie boreliozy objawy mogą być niespecyficzne i obejmować:
- Gorączkę,
- Bóle mięśni i stawów,
- Zmęczenie,
- Dreszcze.
W późniejszych fazach choroby mogą pojawić się objawy specyficzne dla boreliozy:
Borelioza - rumień
Charakterystycznym objawem boreliozy jest rumień. Rumień to zaczerwienienie skóry w miejscu ukąszenia kleszcza, które rozwija się około 7-14 dni po ukąszeniu. Rumień ma kolisty kształt i zwykle ma średnicę większą niż 5 cm. Rumień zwykle nie swędzi ani nie boli, ale może być ciepły w dotyku.
Borelioza stawowa
Borelioza stawowa jest jednym z powikłań boreliozy. Choroba ta prowadzi do zapalenia stawów, które często obejmuje duże stawy, takie jak kolana. Objawy boreliozy stawowej obejmują:
- Bóle stawów,
- Obrzęk stawów,
- Ograniczenie ruchomości stawów.
Czy borelioza jest uleczalna? Leczenie boreliozy
Borelioza jest chorobą, która może być wyleczona, jeśli zostanie wcześnie zdiagnozowana i odpowiednio leczona. W większości przypadków leczenie boreliozy obejmuje antybiotyki, takie jak doksycyklina lub amoksycylina, które należy brać przez kilka tygodni. W przypadku boreliozy stawowej i neuroboreliozy leczenie może wymagać hospitalizacji i stosowanie antybiotyków pozajelitowych.
Diagnostyka boreliozy
Diagnostyka boreliozy, czyli choroby zakaźnej wywołanej przez bakterie Borrelia, może być skomplikowana z powodu zróżnicowanych objawów oraz różnorodności testów diagnostycznych. Oto ogólny przegląd procesu diagnostycznego boreliozy:
- Objawy i Historia Medyczna: W przypadku podejrzenia boreliozy, lekarz przeprowadzi dokładny wywiad medyczny, pytając o objawy, które pacjent obserwuje. Borelioza może objawiać się różnymi dolegliwościami, w tym zmianami skórnymi, bólami stawów, gorączką, zmęczeniem i innymi objawami neurologicznymi.
- Testy Serologiczne: Najczęściej stosowanymi testami diagnostycznymi są testy serologiczne, które wykrywają przeciwciała przeciwko bakteriom Borrelia w surowicy krwi. Istnieją dwa główne rodzaje testów serologicznych:
- ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay): To pierwszy etap testowania. Wykrywa obecność przeciwciał przeciwko Borrelia w surowicy. Pozytywny wynik ELISA wymaga potwierdzenia bardziej specyficznym testem.
- Western Blot: Jeśli wynik ELISA jest pozytywny lub niejednoznaczny, przeprowadza się test Western Blot, który pozwala na identyfikację konkretnych przeciwciał przeciwko różnym białkom bakterii Borrelia.
- Ocenianie Wyników: Interpretacja wyników testów serologicznych może być trudna ze względu na możliwość występowania wyników fałszywie dodatnich lub fałszywie ujemnych. Lekarz musi wziąć pod uwagę wyniki badań, objawy kliniczne oraz historię medyczną pacjenta.
- Badania Dodatkowe: W niektórych przypadkach, szczególnie gdy borelioza ma objawy neurologiczne, mogą być przeprowadzane dodatkowe badania, takie jak badania płynu mózgowo-rdzeniowego czy obrazowanie metodami radiologicznymi, aby ocenić ewentualne uszkodzenia neurologiczne.
- Rozpoznanie Kliniczne: Borelioza jest trudna do zdiagnozowania tylko na podstawie wyników testów, ponieważ przeciwciała przeciwko Borrelia mogą być obecne nawet po przebytej infekcji. Rozpoznanie kliniczne opiera się na zestawieniu wyników badań, objawów pacjenta i historii medycznej.
Borelioza - badania i szczepienie
Najlepszym sposobem ochrony przed boreliozą jest unikanie ukąszeń kleszczy. Ochronę tę można osiągnąć poprzez noszenie odpowiedniego ubioru, stosowanie repelentów i unikanie obszarów, w których występują kleszcze. Obecnie dostępne są także szczepienia przeciwko boreliozie, które są skuteczne w prewencji choroby.
Czy badania należy wykonać, jeśli występuje rumień wędrujący?
Tak, jeśli występuje rumień wędrujący, który jest charakterystycznym objawem boreliozy, zdecydowanie warto przeprowadzić badania w celu potwierdzenia lub wykluczenia tej choroby. Rumień wędrujący jest wyraźnym oznaczeniem infekcji bakteriami Borrelia, które są przyczyną boreliozy. Jest to czerwona lub różowa plamka o centralnym odbarwieniu, która może stopniowo się powiększać i rozszerzać się w charakterystyczny sposób.
Proces diagnostyczny boreliozy w przypadku obecności rumienia wędrującego może wyglądać następująco:
- Konsultacja Lekarska: Jeśli zauważysz rumień wędrujący na swojej skórze, powinieneś jak najszybciej udać się do lekarza. Lekarz oceni wygląd rumienia oraz przeprowadzi wywiad dotyczący innych objawów i ewentualnych czynników ryzyka.
- Testy Serologiczne: Lekarz może zlecić testy serologiczne, takie jak ELISA i Western Blot, w celu wykrycia przeciwciał przeciwko Borrelia w surowicy krwi. Wykonanie tych testów jest ważne, aby potwierdzić obecność infekcji.
- Obserwacja i Leczenie: W niektórych przypadkach, lekarz może podjąć decyzję o natychmiastowym podjęciu leczenia antybiotykami na podstawie obecności charakterystycznego rumienia wędrującego i potencjalnego ryzyka dalszego rozwoju choroby.
- Monitorowanie Objawów: Jeśli diagnoza boreliozy zostanie potwierdzona lub jeśli rozpoczęto leczenie, ważne jest monitorowanie objawów i reakcji na terapię. W przypadku jakichkolwiek zmian lub nawrotu objawów, ważne jest skontaktowanie się z lekarzem.
Wczesne wykrycie i leczenie boreliozy, szczególnie po wystąpieniu rumienia wędrującego, jest kluczowe, aby zapobiec powikłaniom. Rumień wędrujący jest typowym objawem, ale nie zawsze występuje u każdej osoby z boreliozą. Dlatego też, jeśli wystąpią inne objawy, takie jak bóle stawów, gorączka czy objawy neurologiczne, również warto skonsultować się z lekarzem i przeprowadzić odpowiednie badania.
Czy oprócz badania przeciwciał są inne testy na boreliozę?
Tak, oprócz testów na przeciwciała przeciwko bakteriom Borrelia, istnieją także inne testy diagnostyczne, które mogą być wykorzystane w celu potwierdzenia lub wykluczenia boreliozy. Oto kilka dodatkowych testów, które mogą być stosowane:
- Testy PCR (Polymerase Chain Reaction): Testy PCR pozwalają na wykrycie materialnej obecności DNA bakterii Borrelia w próbkach tkanki, płynu mózgowo-rdzeniowego czy innych ciałach. Są stosunkowo bardziej precyzyjne i mogą pomóc w potwierdzeniu obecności bakterii wczesnym etapie infekcji, zwłaszcza jeśli testy serologiczne nie są jeszcze pozytywne.
- Badania Płynu Mózgowo-Rdzeniowego: Jeśli podejrzewa się boreliozę neurologiczną, przeprowadzenie badania płynu mózgowo-rdzeniowego może pomóc w identyfikacji obecności bakterii Borrelia lub oznak zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
- Badania Obrazowe: W przypadku powikłań neurologicznych związanych z boreliozą, takich jak zapalenie mózgu czy nerwów, mogą być przeprowadzone badania obrazowe, takie jak rezonans magnetyczny (MRI) lub tomografia komputerowa (CT), aby ocenić uszkodzenia i zmiany w układzie nerwowym.
- Badania Biopsji Skórnej: W niektórych przypadkach, szczególnie w późnych stadiach boreliozy, biopsja skóry z obszaru rumienia wędrującego lub zmiany skórnej może pomóc w potwierdzeniu obecności bakterii.
- Kultura Bakterii: Wyhodowanie bakterii Borrelia w kulturze jest trudne i rzadko stosowane w rutynowej diagnostyce, ale może być użyteczne w pewnych przypadkach.
Warto zaznaczyć, że interpretacja wyników testów boreliozy może być skomplikowana ze względu na możliwość fałszywie dodatnich lub fałszywie ujemnych wyników. Lekarz powinien wziąć pod uwagę wyniki testów, objawy pacjenta i historię medyczną w celu dokładnego rozpoznania. Jeśli istnieje podejrzenie boreliozy, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem, który dobierze odpowiednie testy diagnostyczne i podejmie właściwe działania.
Dowiedz się więcej dzięki naszym szkoleniom:
Podsumowanie
Borelioza jest chorobą bakteryjną przenoszoną przez kleszcze. Objawy boreliozy są różne, a w początkowym okresie choroby często nie występują. Skuteczne leczenie boreliozy obejmuje długotrwałe stosowanie antybiotyków, a borelioza stawowa i neuroborelioza wymagają hospitalizacji. Najskuteczniejszym sposobem ochrony przed boreliozą jest unikanie ukąszeń kleszczy, noszenie odpowiedniego ubioru i stosowanie repelentów.